Tại sao tiểu đường gây sút cân nhanh và cách cải thiện hiệu quả

Bạn có bao giờ thắc mắc tại sao những người mắc bệnh tiểu đường, dù thường xuyên cảm thấy đói và ăn nhiều hơn bình thường, vẫn có thể bị sụt cân nhanh chóng? Tình trạng này không chỉ gây lo lắng mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Hãy cùng khám phá những nguyên nhân chính và cách cải thiện hiệu quả.

1. Sụt Cân Có Phải Dấu Hiệu Điển Hình Của Bệnh Tiểu Đường?

Sụt cân không rõ nguyên nhân và diễn ra đột ngột thường là một trong những dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh tiểu đường, đặc biệt ở những người mới phát hiện bệnh hoặc chưa kiểm soát tốt lượng đường huyết. Tình trạng người bị tiểu đường sụt cân xảy ra do:

• Thiếu hụt Insulin: Insulin là hormone giúp chuyển hóa glucose từ thức ăn thành năng lượng cho cơ thể. Khi thiếu insulin (ở tiểu đường tuýp 1) hoặc insulin hoạt động kém hiệu quả (ở tiểu đường tuýp 2), cơ thể không thể sử dụng glucose làm năng lượng.
• Cạn Kiệt Năng Lượng Dự Trữ: Do không thể sử dụng glucose, cơ thể buộc phải đốt cháy chất béo và cơ bắp để tạo ra năng lượng bù đắp. Quá trình này dẫn đến hiện tượng sụt cân nhanh ở người tiểu đường.

Hậu quả của việc sụt cân này là cơ thể trở nên mệt mỏi, suy nhược, hệ miễn dịch suy yếu và sức khỏe tổng thể giảm sút. Nếu bạn nhận thấy mình bị sụt cân bất thường mà không rõ lý do, hãy đi khám sức khỏe sớm để loại trừ nguy cơ mắc tiểu đường hoặc các bệnh lý khác.

2. Lý Do Chính Giải Thích Tại Sao Người Tiểu Đường Sụt Cân Nhanh

Tại sao người tiểu đường sụt cân nhanh? Dưới đây là 3 lý do cốt lõi:

• Rối Loạn Chuyển Hóa Glucose (Mất Calo): Ở người bệnh tiểu đường, do thiếu hoặc kháng insulin, glucose từ thức ăn không thể chuyển hóa thành năng lượng mà tích tụ trong máu, gây ra tình trạng đường trong máu cao. Cơ thể không nhận đủ năng lượng từ glucose sẽ buộc phải lấy năng lượng dự trữ từ mô mỡ và cơ bắp, dẫn đến mất calo và sụt cân.
• Mất Nước: Khi lượng đường trong máu tăng cao, cơ thể sẽ cố gắng loại bỏ lượng đường dư thừa này qua nước tiểu. Quá trình này kéo theo sự mất nước từ các tế bào, gây ra tình trạng mất nước ở người tiểu đường. Thận phải làm việc nhiều hơn để lọc và đào thải đường, dẫn đến đi tiểu thường xuyên. Việc mất nước này cũng góp phần gây ra tình trạng sụt cân. 
• Giảm Khối Lượng Cơ Bắp: Insulin đóng vai trò quan trọng trong việc tổng hợp protein, thành phần chính cấu tạo nên cơ bắp. Sự thiếu hụt insulin ở bệnh tiểu đường làm giảm quá trình này, dẫn đến giảm khối lượng cơ bắp và gây ra sụt cân.

3. Cách Hạn Chế Sụt Cân Hiệu Quả Cho Người Tiểu Đường

Mặc dù bệnh tiểu đường là một bệnh mãn tính và hiện tại chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn, người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát tình trạng sụt cân và cải thiện sức khỏe bằng những biện pháp sau:

3.1 Xây Dựng Chế Độ Dinh Dưỡng Cân Đối:

Đối với người bị sụt cân do tiểu đường muốn kiểm soát tình trạng bệnh thì cần bắt đầu bằng một chế độ ăn uống khoa học, điều độ để tăng cân trở lại. Muốn làm được điều này, người bệnh cần đảm bảo lượng calo nạp vào cơ thể phải lớn hơn calo tiêu thụ. Do đó, bạn cần tuân thủ một số nguyên tắc ăn uống như sau:

• Ăn nhiều thực phẩm giàu protein: protein có tác dụng xây dựng và duy trì cơ bắp, từ đó giúp bạn tăng cân.  Các loại thực phẩm giàu protein mà bệnh nhân tiểu đường nên sử dụng như: các loại đậu, trứng, thịt gà bỏ da, cá, trứng, sữa không đường,…
• Chia nhỏ bữa ăn: Thay vì ăn 3 bữa chính thì bạn có thể chia thực đơn thành 5 bữa, trong đó 3 bữa chính và 2 bữa phụ. Điều này sẽ giúp bạn định lượng tương đối chính xác lượng calo nạp vào của từng bữa ăn, đồng thời giúp cơ thể hấp thụ các chất dinh dưỡng tốt hơn.
• Lựa chọn thực phẩm giàu carb tốt: Lựa chọn ăn các thực phẩm giàu carb tốt, chỉ số GI thấp sẽ giúp cho cơ thể duy trì lượng đường trong máu ở mức ổn định ngay cả khi bạn đang ăn theo chế độ tăng cân. Các thực phẩm giàu carb được chuyên gia khuyên dùng là: dạo lứt, yến mạch, dâu tây, kiwi, táo, bưởi, rau súp lơ, rau ngót, sữa không đường, sữa hạt, sữa chua,…
• Bổ sung chất béo không bão hòa: giúp cung cấp một lượng chất béo lành mạnh giúp người bệnh tăng cân, chất béo không bão hòa còn rất tốt cho tim mạch. Các thực phẩm nên sử dụng như: dầu thực vật, bơ, hạnh nhân, óc chó, macca, cá thu, cà hồi,…
• Hạn chế ăn tinh bột: Mặc dù tinh bột giúp bạn tăng cân hiệu quả, xong nguồn thực phẩm này lại làm tăng chỉ số đường huyết một cách nhanh chóng. Do đó người tiểu đường sụt cân nên hạn chế ăn tinh bột, đặc biệt là những loại tinh bột chuyển hóa nhanh như cơm trắng, bánh mì trắng, bún, phở,…
• Ăn nhiều chất xơ: Chất xơ rất tốt cho những người tiểu đường, nó giúp hạn chế tình trạng tăng đường huyết sau khi ăn. Đồng thời chất xơ cũng làm giảm lượng cholesterol trong máu, rất tốt cho tim mạch và hệ tiêu hóa. Chất xơ chủ yếu có trong cá loại rau củ, ngoài ra chất xơ cũng có nhiều trong lúa mạch, lúa mì hay gạo lứt.

3.2 Luyện Tập Thể Dục Đều Đặn

Tập thể dục giúp ổn định đường huyết, tăng cường trao đổi chất, săn chắc cơ bắp, kích thích cảm giác thèm ăn và cải thiện quá trình chuyển hóa dinh dưỡng. Người bệnh có thể chọn các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, bơi lội. Nên duy trì tập luyện 30-45 phút mỗi ngày và kiên trì trong thời gian dài từ 3-6 tháng.

• Uống Đủ Nước: Đảm bảo uống đủ lượng nước cần thiết mỗi ngày để bù lại lượng nước mất đi do đi tiểu nhiều.

• Ngủ Đủ Giấc và Nghỉ Ngơi Hợp Lý: Giúp cơ thể phục hồi và tái tạo năng lượng.

• Tham Khảo Ý Kiến Chuyên Gia Dinh Dưỡng: Để có một kế hoạch ăn uống và tập luyện phù hợp với tình trạng sức khỏe và mục tiêu tăng cân của bạn.

Kết Luận:

Tình trạng sụt cân ở người tiểu đường có thể được kiểm soát hiệu quả bằng cách kết hợp một chế độ dinh dưỡng khoa học, tập luyện thể dục đều đặn và tuân thủ các khuyến nghị của bác sĩ. Hãy nhớ rằng việc lắng nghe cơ thể và điều chỉnh lối sống một cách tích cực sẽ giúp bạn sống khỏe mạnh hơn với bệnh tiểu đường.