8 thực phẩm quen thuộc dễ gây ngộ độc nhất và cách phòng tránh

Ngộ độc thực phẩm xảy ra khi chúng ta ăn phải thực phẩm bị nhiễm vi khuẩn, ký sinh trùng, virus hoặc các độc tố có hại. Một số loại thực phẩm có nguy cơ gây ngộ độc cao hơn, đặc biệt nếu chúng không được bảo quản, chế biến hoặc nấu chín đúng cách.

Dấu hiệu bị ngộ độc thực phẩm

Nguồn ảnh: Trung tâm kiểm soát bệnh tỉnh Đồng Nai (dongnaicdc.vn)

Dưới đây là danh sách 8 thực phẩm phổ biến dễ gây ngộ độc và những lưu ý để bảo vệ sức khỏe của bạn:

1. Gia cầm

Thịt gia cầm sống hoặc nấu chưa chín như gà, vịt, ngan, ngỗng tiềm ẩn nguy cơ cao gây ngộ độc thực phẩm. Các vi khuẩn như Campylobacter và Salmonella thường có mặt trong ruột và trên lông của chúng.

💌 Để giảm thiểu rủi ro:

• Đảm bảo thịt gia cầm được nấu chín hoàn toàn.
• Không rửa thịt gia cầm sống dưới vòi nước, vì có thể làm lây lan vi khuẩn. Thay vào đó, hãy dùng khăn giấy sạch thấm khô.
• Tránh để thịt gia cầm sống tiếp xúc với các thực phẩm khác, dụng cụ nấu ăn và bề mặt bếp để ngăn ngừa lây nhiễm chéo.

2. Rau củ quả

Rau củ quả có thể bị nhiễm các vi khuẩn có hại như E.coli, Salmonella và Listeria từ nhiều giai đoạn trong chuỗi cung ứng, ví dụ như từ nước tưới hoặc thiết bị chế biến bẩn. Các loại rau, củ quả ăn sống có nguy cơ cao hơn.

💌 Để giảm thiểu rủi ro:

• Luôn rửa kỹ rau, củ quả dưới vòi nước sạch trước khi ăn hoặc chế biến.
• Không mua các túi salad trộn sẵn có lá bị dập nát, nhão.
• Tránh để salad đã chuẩn bị sẵn ở nhiệt độ phòng quá lâu.

3. Cá và động vật có vỏ

Cá và động vật có vỏ là những nguyên nhân phổ biến gây ngộ độc thực phẩm.

• Cá: Nếu không được bảo quản đúng nhiệt độ, cá có thể bị nhiễm histamine – một loại độc tố do vi khuẩn tiết ra. Histamine không bị phá hủy khi nấu chín và có thể gây ngộ độc scombroid với các triệu chứng như buồn nôn, sưng mặt.
• Động vật có vỏ (nghêu, trai, hàu, sò điệp): Chúng có thể tích tụ độc tố từ tảo hoặc bị ô nhiễm từ nước thải, cống thoát nước.

💌 Để giảm thiểu rủi ro:

• Mua hải sản từ nguồn uy tín và luôn giữ lạnh trước khi nấu.
• Đảm bảo cá được nấu chín kỹ.
• Nấu nghêu, trai, hàu cho đến khi vỏ mở ra; vứt bỏ những con mà vỏ không mở.

4. Cơm

Gạo chưa nấu chín có thể chứa bào tử Bacillus cereus, một loại vi khuẩn sinh độc tố gây ngộ độc. Những bào tử này có khả năng sống sót trong quá trình nấu nướng.

💌 Để giảm thiểu rủi ro:

• Ăn cơm ngay sau khi nấu chín.
• Làm lạnh phần cơm còn thừa càng nhanh càng tốt sau khi nấu.
• Khi hâm nóng cơm, đảm bảo cơm nóng hoàn toàn và đều.

5. Sữa chưa tiệt trùng

Tiệt trùng là quá trình làm nóng sữa để tiêu diệt các vi sinh vật có hại như Brucella, Campylobacter, E.coli, Listeria và Salmonella. Sữa chưa tiệt trùng có nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm cao hơn ít nhất 150 lần so với sản phẩm đã tiệt trùng.

💌 Để giảm thiểu rủi ro:

• Chỉ mua các sản phẩm sữa đã tiệt trùng.
• Bảo quản tất cả các loại sữa ở nhiệt độ dưới 5°C và vứt bỏ khi đã quá hạn sử dụng.

6. Trứng

Mặc dù bổ dưỡng, trứng sống hoặc nấu chưa chín có thể chứa vi khuẩn Salmonella ở cả vỏ và bên trong.

💌 Để giảm thiểu rủi ro:

• Không ăn trứng có vỏ bị nứt hoặc bẩn.
• Chọn trứng tiệt trùng cho các món ăn yêu cầu trứng sống hoặc nấu chín nhẹ.
• Tốt nhất nên ăn trứng đã được nấu chín kỹ.

7. Trái cây

Một số loại trái cây tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc:

• Trái cây trồng sát mặt đất (như dưa lưới, dưa hấu): Vi khuẩn Listeria có thể phát triển trên vỏ và lây lan vào phần thịt nếu không rửa sạch trước khi cắt.
• Các loại quả mọng tươi và đông lạnh (mâm xôi, dâu tây, việt quất): Có thể bị nhiễm virus (đặc biệt là viêm gan A) hoặc vi khuẩn từ nước bị ô nhiễm hoặc vệ sinh kém trong quá trình thu hoạch, chế biến.

💌 Để giảm thiểu rủi ro:

• Rửa sạch trái cây dưới vòi nước trước khi ăn hoặc cắt.
• Ăn trái cây ngay sau khi cắt hoặc bảo quản lạnh.
• Tránh các món salad trái cây đóng gói sẵn nếu chưa được làm lạnh đúng cách.

8. Rau mầm

Bất kỳ loại rau mầm sống nào (đậu xanh, đậu đen, đậu đỏ, đậu nành...) đều có nguy cơ cao gây ngộ độc thực phẩm do sự hiện diện của các vi khuẩn như Salmonella, E.coli và Listeria. Điều kiện ấm, ẩm và giàu dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của mầm cũng lý tưởng cho vi khuẩn phát triển.

💌 Để giảm thiểu rủi ro:

• Phụ nữ mang thai nên tránh tiêu thụ rau mầm sống.
• Luôn nấu chín rau mầm để tiêu diệt mọi vi sinh vật có hại và giảm nguy cơ ngộ độc.

Cách giảm nguy cơ ngộ độc thực phẩm tổng thể

Nguồn ảnh: Trung tâm kiểm soát bệnh tỉnh Đồng Nai (dongnaicdc.vn)

Để giảm thiểu nguy cơ ngộ độc thực phẩm từ mọi loại thực phẩm, hãy luôn tuân thủ các nguyên tắc vệ sinh an toàn thực phẩm cơ bản:

• Thực hành vệ sinh tốt: Rửa tay bằng xà phòng và nước nóng trước khi chuẩn bị thức ăn và ngay sau khi chạm vào thịt sống.
• Tránh lây nhiễm chéo: Đảm bảo nước từ thịt sống không bắn ra các bề mặt khác, dụng cụ nấu ăn hoặc thực phẩm đã chín. Sử dụng thớt và dụng cụ riêng cho thịt sống và thực phẩm chín.
• Nấu chín kỹ: Đảm bảo thực phẩm được nấu chín ở nhiệt độ an toàn.
• Làm lạnh đúng cách: Bảo quản thực phẩm đã nấu chín trong tủ lạnh càng sớm càng tốt và không để ở nhiệt độ phòng quá lâu.

Bằng cách cẩn trọng trong việc lựa chọn, bảo quản và chế biến thực phẩm, bạn có thể bảo vệ bản thân và gia đình khỏi nguy cơ ngộ độc thực phẩm. 

Cách sơ cứu khi bị ngộ độc thực phẩm