"Sát thủ thầm lặng" của dân văn phòng: Tác hại khôn lường của lối sống tĩnh tại

Ngồi làm việc liên tục hàng giờ, ít vận động không chỉ là thói quen phổ biến của dân văn phòng mà còn là "sát thủ thầm lặng" dẫn đến hàng loạt vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Nhiều người trẻ thậm chí còn đối mặt với các bệnh lý mà trước đây thường chỉ gặp ở người lớn tuổi.

➡️ Lối sống tĩnh tại (Sedentary Lifestyle) là một thuật ngữ dùng để chỉ một kiểu sống mà một người ít hoặc không tham gia vào các hoạt động thể chất, dành phần lớn thời gian trong ngày để ngồi hoặc nằm với mức tiêu hao năng lượng thấp.

Ngồi nhiều: Con đường ngắn nhất dẫn đến bệnh tật

Câu chuyện của Minh Anh (32 tuổi), một nhân viên hành chính dành hơn 8 tiếng mỗi ngày trước máy tính, là minh chứng rõ nét. Ban đầu chỉ là những cơn mỏi cổ, vai gáy, nhưng dần dần lan xuống lưng, gây khó khăn khi cúi hay xoay người. Tình trạng tê bì chân tay cũng xuất hiện, đặc biệt khi ngồi lâu.

Không chỉ xương khớp, đôi chân của Minh Anh còn có dấu hiệu giãn tĩnh mạch với những vết gân xanh nhạt, cảm giác căng tức và nặng nề vào buổi tối do máu không được lưu thông tốt. Tại bệnh viện, cô được chẩn đoán thoái hóa đốt sống cổ sớm và nguy cơ thoát vị đĩa đệm do tư thế ngồi sai và ít vận động.

Tình trạng của Minh Anh phản ánh thực trạng chung của nhiều người làm việc văn phòng. Những cơn đau ban đầu thường bị bỏ qua, nhưng dần dần trở thành bệnh lý mạn tính.

Các bệnh lý cơ xương khớp phổ biến

• Thoái hóa đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm: PGS. Nguyễn Văn Hùng, Giám đốc Trung tâm Cơ Xương Khớp, Bệnh viện Bạch Mai, nhận định các bệnh lý cơ xương khớp đang có xu hướng trẻ hóa. Thói quen ít vận động, lối sống tĩnh tại, ngồi nhiều và béo phì là những yếu tố chính thúc đẩy thoái hóa khớp sớm ở người trẻ.
• Ảnh hưởng tuần hoàn và cấu trúc xương: Ngồi hoặc đứng làm việc quá lâu làm giảm tuần hoàn máu ở chân, khiến cơ mông, hông kém linh hoạt. Xương dần mỏng đi, giòn và dễ gãy hơn. Các cơ và xương cánh tay, cổ tay phải chịu sức ép liên tục khi sử dụng chuột và bàn phím.
• Tổn thương cột sống: Thói quen ngồi liên tục quá 2 giờ gây mỏi nhóm cơ cạnh cột sống, dẫn đến còng lưng và cúi người về phía trước, làm căng các nhóm cơ và dây chằng phía sau cột sống. Sự mệt mỏi kéo dài của hệ thống giữ vững này gây đau, và có thể dẫn đến tổn thương đốt sống, thoát vị đĩa đệm.

Từ xương khớp đến các bệnh mạn tính khác

Ngoài các vấn đề về xương khớp, lối sống ít vận động còn kéo theo nhiều nguy cơ sức khỏe khác:

• Béo phì và rối loạn tiêu hóa: Ngồi lâu làm tăng nguy cơ tích tụ mỡ thừa, đặc biệt ở vùng bụng. Hệ tiêu hóa hoạt động chậm hơn, ảnh hưởng đến khả năng chuyển hóa chất, dễ gây các triệu chứng như ợ hơi, táo bón. Tình trạng táo bón kéo dài còn tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ.
• Tăng nguy cơ tiểu đường Type 2: Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng người dành nhiều thời gian ngồi hơn có nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường cao hơn 112%. Bác sĩ Nguyễn Quang Bảy, Trưởng khoa Nội tiết - Đái tháo đường Bệnh viện Bạch Mai, cho biết tiểu đường type 2 đang ngày càng phổ biến ở người trẻ (trước 35 tuổi), thay vì chỉ gặp ở người trên 40 như trước đây. Béo phì, ít vận động, thói quen đi lại bằng xe máy/ô tô thay vì đi bộ, và chế độ ăn nhiều chất béo là những tác nhân chính.
• Nguy cơ bệnh tim và suy giãn tĩnh mạch: Ngồi liên tục quá 3 tiếng không chỉ ảnh hưởng xương khớp mà còn có thể gây tổn thương tim và suy giãn tĩnh mạch.

"Đứng lên" để giữ gìn sức khỏe

Theo thống kê, thì khoảng 90% trường hợp tiểu đường type 2 có thể phòng ngừa được thông qua thay đổi lối sống, kiểm soát cân nặng, chế độ ăn uống và tập luyện thể lực.